ვისთვის საფრთხობელა, ვისთვის მაგია და ვისთვის სრული რეალობა

ვისთვის საფრთხობელა, ვისთვის მაგია და ვისთვის სრული რეალობა

ერთხელ, მეგობართან საუბრისას, ”კვანტური მექანიკის” უცნაურობათა შესახებ, აღტაცება გმოვხატე, იგი ჩემმა ნაჩქარევმა ”განსწავლულობამ” გააღიზიანა და მოჭრით მითხრა:

_დილეტენტიზმია, გეჩვენება, რომ რაღაც იცი… არ მგონია, ამისთვის, ფიზიკაზე სრული წარმოდგენა გქონდეს… აბა, ნიუტონის კანონები ჩამომითვალე…

_ეგ არაა, პრობლემა, მაგრამ მიკროსამყარო, მაინც სხვა სფეროა, აქ შეგრძნებასა და ფილოსოფიურ აზროვნებას მნიშვნელოვანი როლი აკისრია…

_კარგი რა…_და ჯიქურ ჩამეძია,_ომის კანონი თუ იცი?

_ომის კანონი, რა შუაშია?!_გაოცებით ვიკითხე.

_საქმე იმაშია, რომ სანამ კვანტურ მექანიკაზე საუბარს მოინდომებ, ელემენტარული რაღაცები უნდა იცოდე…

_ვიცი,_იუმორი მოვიშველიე,_გამტარში დენის ძალა პირდაპირპირპროპორციულია მასზე მოდებული ძაბვისა და უკუპროპორციულია მისი წინაღობისა… მაგრამ ამაზე საუბარი, არ მიზიდავს, შესაბამისად აზრის განვითარება ვერ ვახერხებ და რაც მთავარია, ძიების სურვილსაც ნაკლებად აღმიძრავს…_მივუგე და იქვე გავაფრთხილე,_ნუღა გავაგრძელებთ, არ მგონია, ამ კამათმა რამე შეგვმატოს…_და საუბარიც სხვა თემაზე გავაგრძელეთ.

იგი დარწმუნებული იყო, რომ მე რაღამც ”ომის კანონის” სრულად ახსნა არ შემეძლო _ ”კვანტურ სამყაროსთან” არაფერი მესაქმებოდა.

არადა, ”კვანტური სამყარო”, ”ომის კანონის” მსგავს ფორმულირებებთან რა მოსატანია. ბევრმა მოსალოდნელია, თავად ამგვარი, უცნაურობებით მოცული სახეწოდებაც (”კვანტური სამყარო”, ”კვანტური ფიზიკა”, ”კვანტური მექანიკა”), ვერ იგუოს, მაგრამ სამყაროს შეცნობით შეპყრობილ მოკვდავს იგი, მაინც მაგიურად იზიდავს, მოსვენებას უკარგავს, ანუ საამო შფოთვას გვრის. და მიწიერი მოკვდავიც, ფრაგმენტულად, მაგრამ მაინც ახერხებს ჩვეული მზერისთვის უჩინარი სამყაროს დინამიზმისა და მისი ფილოსოფიური არსის მომხიბვლელობის შეგრძნებას.

მაგრამ ახლა, შესაძლებლობა მეძლევა, ბოლო დროს, ერთერთი შემეცნებითი სახის რუსულენოვან საიტზე გამოქვეყნებული წერილის შინაარსი მოვიშველიო, რომლის სათაურიც, ”ექვსი ფაქტი, კვანტური ფიზიკის შესახებ, რომელიც ყოველმა ჩვენთაგანმა უნდა იცოდეს”, შესაძლოა, ამ საკითხით დაინტერესებულთათვის სასურველ საინფორმაციო მეგზურად იქცეს.

სტატია ინტერესით ვთარგმნე…

გთავაზობთ ძალზე მცირე შემოკლებთ, ოღონდ, დედნისეული თანამიმდევრობით. აქვე, იხილავთ ჩემს მიერ მოძიებულ დამხმარე ”რემარკებს”

მაშ ასე:

”ექვსი ფაქტი, კვანტური ფიზიკის შესახებ, რომელიც ყოველმა ჩვენთაგანმა უნდა იცოდეს

მოუმზადებელ მსმენელს, ”კვანტური ფიზიკა” დასაწყისშივე აფრთხობს. ის უცნაური და არალოგიკურია, იმ ფიზიკოსებისთვისაც კი, რომელთაც მასთან ყოველდღიური შეხება არა აქვთ. მაგრამ იგი გაუგებარი ნამდვილად არაა. თუ თქვენ კვანტური ფიზიკა გაინტერესებთ, სინამდვილეში, მისგან მომდინარეობს ექვსი ძირეული ცნება, წარმოდგენა, გაგებულება, რომლებიც აუცილებელია გავათვითცნობიეროთ, დავიმახსოვროთ. ისინი, არ წარმოადგენენ აზრობრივ ექსპერიმენტებს და ნაკლებად არიან დაკავშირებული ე. წ. ”კვანტურ მოვლენებთან”.

უბრალოდ, შეეცადეთ, არსებითად გაითავისოთ, ეს ექვსი ცნება და კვანტური ფიზიკა თქვენთვის ბევრად უფრო ადვილი გასაგები იქნება.

ყოველივე ტალღებისგან შედგება _ და რა თქმა უნდა, _ ნაწილაკებიც

ეს მსჯელობა, მრავალი მოცემულობიდან შეიძლება დავიწყოთ, და აქ მოყვანილი განმარტებაც, ისეთივე გამართლებულია, როგორც სხვები: ჩვენს სამყაროში ყოველივე ერთდროულად შეიცავს ნაწილაკებისა და ტალღების ბუნებას. თუ შესაძლებელია მაგიაზე ითქვას: ”ყოველივე ეს ტალღებია და მხოლოდ ტალღები”, ეს გამოთქმა, შესანიშნავი პოეტური აღწერა იქნებოდა კვანტური ფიზიკისა. სინამდვილეში კი, ამ სამყაროში ყოველივე ტალღური ბუნებითაა მოცული.

ასევე, ყოველივეს ნაწილაკების ბუნებაც გააჩნია. უცნაურად კი ჟღერს, მაგრამ ეს ექსპერიმენტალური ფაქტია.

თუმც, ამ შემთხვევაში ნაწილაკებისა და ტალღების, ისე, როგორც რეალური ობიექტების აღწერა, არაზუსტიც იქნება. რადგან არსებითად, კვანტური ფიზიკის მიერ აღწერილი მოვლენები, საგნები, არ არიან ნაწილაკები და ტალღები, არამედ მიეკუთვნებიან იმ მესამე კატეგორიას, რომელიც მემკვიდრეობითობით იღებს ტალღურ თვისებებს. (ტალღების სიხშირესა და სიგრძეს, სივრცეში გავრცელების უნართან ერთად) და ნაწილაკების ზოგიერთ თვისებას (რომელთა გადათვლა და ლოკალიზება, გარკვეული ხარისხით შესაძლებელი ხდება).

ეს ფაქტი, ფიზიკოსთა საზოგადებაში გაცხოველებულ დებატებს, იმ თემის გამო იწვევს, თუ რამდენად კორექტულია, სინათლეზე, როგორც ნაწილაკზე საუბარი; არა იმიტომ რომ, შეიცავს თუ არა სინათლე ნაწილაკურ ბუნებას, არამედ იმიტომ, რომ ფოტონების ”ნაწილაკებად” და არა ”კვანტური ველის აღგზნებებად” მოხსენიება, სტუდენტთა შეცდომაში შეყვანას გამოიწვევს. სხვათაშორის, ეს იმასაც ეხება, ვუწოდოთ თუ არა ელექტრონებს ”ნაწილაკები”, მაგრამ ამგვარი კამათი, უაღრესად აკადემიურ წრეებში დარჩება.

ამგვარი, ”მესამე” ბუნება კვანტური საგნებისა, იმ ფიზიკოსთა მიერ, რომლებიც კვანტურ მოვლენებს განიხილავენ, ფიზიკოსთა ენაზე დახლართულად აისახება. ჰიგინსის ბოზონი, დიდ ადრონულ კოლაიდრეზე აღმოჩენილი იქნა, როგორც ნაწილაკი. მაგრამ თქვენ, ალბათ გსმენიათ სიტყვათშეთანხმება ”ჰიგსის ველი”; იმგვარი დელოკალიზებული ნივთირება, რომელიც მთელ სამყაროს ავსებს. ეს ხდება, ამიტომაც, რაღაც სახით ექსპერიმენტების მსგავს პირობებში, ნაწილაკების შეჯახებისას, უმჯობესია განვიხილოთ ”ჰიგსის ველის” აგზნებადობა, ვიდრე ნაწილაკების მაჩვენებლები განვსაზღვროთ, მაშინ როცა სხვა პირობებში, მსგავსად იმის საერთო განსჯისა, გარკვეულ ნაწილაკებს თუ რატომ ააქვს მასა, ბევრად მისაღებია, ფიზიკა განვიხილოთ სამყაროსეული მაშტაბების მქონე კვანტურ ველთან ურთიერთქმედების ამსახველ ტერმინებში. ეს უბრალოდ, ის სხვადასხვა ენებია, რომლებიც ერთი და იგივე მათემატიკურ ობიექტებს აღწერენ.”

ჩემეული მინაწერი

P.S. ვფიქრობ, დაინტერესებულ მკითხველს სასურველია აქვე შევახსენოთ: “ფიზიკაში ტალღა არის შეშფოთება, რომელიც ვრცელდება სივრცეში და დროში, როგორც წესი ენერგიის გადატანით.”

კვანტური ფიზიკა დისკრეტულია

ყველაფერი ფიზიკის სახელწოდებაში _ სიტყვა ”quantum” წარმოებულია ლათინურიდან, ითარგმნება, როგორც ”რამდენი", (აღნიშნავს რაიმე ენერგიის უმცირეს რაოდენობას, _სინათლის შემთხვევაში იგივეა, რაც ფოტონი) ასახავს იმ ფაქტს, რომ კვანტური მოდელები. ყოველთვის შეიცავს რაღაც ისეთს, რომელიც დისკრეტულ (”ნაწყვეტ-ნაწყვეტი, წყვეტილი, ცალკეული ნაწილებისაგან შემდგარი; მარცვლოვანი (ითქმის, მაგალითად, მატერიის აგებულებაზე”) სიდიდეებში მოედინება. კვანტურ ველში არსებული ენერგია, რაღაც ფუნდამეტური ენერგიიდან წყვეტილი სიდიდეებით მოედინება. სინათლისთვის იგი ასოცირებულია სინათლის ტალღის სიხშირესთან და სიგრძესთან. მოკლე ტალღის მქონე მაღალხარისხოვანი სინათლე, უდიდესი ხასიათის მქონე ენერგიას მოიცავს, მაშინ როცა, გრძელი ტალღის მქონე დაბალხარისხოვანი სინათლე, დაბალი ხასიათის ენერგიის შემადგენელია.

… ატომური საათები კვანტური ფიზიკის დისკრეტულობის წყალობით მუშაობენ, იყენებენ რა, ცეზიის ორ დაშვებულ მდგომარეობისადმი დაკავშირებულ სინათლის სიხშირეს, რომელიც საშუალებას იძლევა დრო ”მეორე ნახტომამდე” იქნას შენახული.

უზუსტესი სპექტროსკოპია, ასევე შეიძლება გამოყენებული იქნას შავი მატერიის მსგავს ნივთიერების საძიებლად და რჩება დაბალენერგიული ფუნდამენტალური ფიზიკის მოტივაციის ნაწილად.

ეს ყოველთვის არაა ცხადი _ ზოგიერთი ნივთებიც კი, რომლებიც პრინციპისდა მიხედვით კვანტურია, ვთქვათ, შავი სხეულის გამოსხივების მსგავსად, დაკავშირებულია უწყვეტ განაწილებებთან. მაგრამ ღრმა მათემატიკური აპარატის ჩართვის მეშვეობით, კვანტური თეორიის უშუალო განხილვისას, იგი (კვანტური თეორია) კიდევ უფრო უცნაური ხდება.

კვანტური ფიზიკა ალბათურია

კვანტური ფიზიკის გასაოცარი (ისტორიულად მაინც) და ურთიერთსაწინააღმდეგო ასპექტები არის, ის რომ, არ შეიძლება დანამდვილებით იწინასწარმეტყველო კვანტური სისტემის ერთი ექსპერიმენტის შედეგი. როცა ფიზიკოსები, გარკვეული ექსპერიმეტის მოცემულობას წინასწარმეტყველებენ, მათი გათვლა, ყოველი შესაძლო რეზულტატის ალბათურობის ფორმას ატარებს, ხოლო შედარება თეორიასა და ექსპერიმენტს შორის, ყოველთვის მოიცავს, მრავალი განმეორებითი ექსპერიმენტიდან გამოტანილ ალბათობის გადანაწილებას.

კვანტური სისტემის მათემატიკური აღწერა, როგორც წესია ”ტალღური ფუნქციის” ფორმას იღებს, თანაფარდობებში წარმოსახულია ბერძნული ასოთი ფსი: Ψ. ყოველთვის დიდი კამათია იმაზე, თუ რას წარმოადგენს ”ტალღური ფუნქცია”, და ამან ფიზიკური სამყარო ორბანაკად გაყო: ისინი, რომლებიც ”ტალღურ ფუნქციაში”, რეალურ საგანს ხედავენ (ანტიკური თეორიტიკოსები) და ისინი რომლებიც თვლიან, რომ ”ტალღური ფუნქცია” მხოლოდ ჩვენი ცოდნის გამოხატვაა (ან არგამოხატვა, ან ამის არქონა), ქვემოთ მდებარე ცალკეული კვანტური ობიექტის მდგომარეობის დამოუკიდებლად. (ეპისტემიური თეორიტიკოსები).

”ეპისტემიური _ შემეცნებითი ფუნქცია, ენა, როგორც ინფორმაციის გადამუშავებისა და შენახვის საშუალება.”

ყოველ კლასში ფუძემდებელი მოდელი, რეზულტატის მდებარეობის ალბათობა განისაზღვრება არა პირდაპირ ტალღოვანი ფუნქციით, არამედ ”ტალღური ფუნქციის” კვადრატით.(უხეშად, რომ ვთქვათ, ასე თუ ისე, ”ტალღური ფუნქცია” _ ეს რთული მათემატიკური საგანია (რაც ნიშნავს, კვადრატული ფესვის მსგავს, წარმოსახულ რიცხვებს მოიცავს, ან მის უარყოფით ვარიანტს და ალბათობის მიღების ოპერაცია შედარებით ძნელია, მაგრამ ”ტალღური ფუნქციის კვადრატი”, საკმარისია, რათა იდეის ძირითადი არსი გავიგოთ). ეს ცნობილია, როგორც ბორნის კანონი, რომელმაც იგი პირველმა გამოთვალა (1926 წლის მითითებაში), და მრავალი ადამიანი გააკვირვა, მისი გამოთვლის სიმახინჯით. მიმდინარეობს აქტიური სამუშაობები, იმისთვის რათა ბორნის კანონი გამოტანილი იქნას უფრო მეტი ფუნდამენტალური პრინციპის სახით, მაგრამ ჯერჯერობით არცერთი მათგანი ვერ იქნა წარმატებული.თუმც, მეცნიერებისთვის ბევრი რამ საინტერესო დაბადა.

თეორიის ამ ასპექტსაც მივყავართ ნაწილაკებამდე, რომლებიც ერთდროულად, მრავალ მდგომარეობაში იმყოფებიან. ყოველივე, რაც ჩვენ შეგვიძლია ვიწინასწარმეტყველოთ, ეს კონკრეტული რეზულტატის მიღებმდე არსებული ალბათობაა, როდესაც გაზომვითი სისტემა შუალედურ მდგომარეობაში მდებარეობს _ იმ სუპერპოზიციის მდგომარეობაში, რომელიც ყოველ შესაძლო ალბათობას მოიცავს.

ხოლო. ის რომ სისტემა, მართლა იმყოფება მრავალნაირ მდგომარეობაში, თუ იმყოფება ერთი უცნობი სახით _ დამოკიდებულია იმაზე თუ თქვენ რომელ მოდელს ირჩევთ; ანტიკურსა თუ ეპისტემიურს. ჩვენ, ორივე მათგანს მივყავართ შემდგომ პუნქტამდე.

P.S. “ტალღური ფუნქცია — კვანტურ მექანიკაში, სიდიდე, რომელიც სრულად აღწერს მიკროობიექტისა (მაგ., ელექტრონის, პროტონის, ატომის, მოლეკულის) და საზოგადოდ, ნებისმიერი კვანტური სისტემის (მაგ., კრისტალის) მდგომარეობას.

ტალღური ფუნქციის მეშვეობით მიკროობიექტის მდგომარეობის აღწერას სტატისტიკური, ანუ ალბათური, ხასიათი აქვს.”

კვანტური ფიზიკა არალოკალურია

აინშტაინის დიდი და ბოლო საგანძური ფიზიკაში, ძირითადად იმიტომ ვერ იქნა ფართოდ აღიარებული, რომ იგი თავისებურ ბუნდოვანებას მოიცავდა. 1935 წლის ნაშრომში, ახალგაზრდა კოლეგებთან ბორის პოდოლკინთან და ნათან რეზონთან ერთად (ნაშრომი ეპრ) აინშტაინმა იმ ”რაღაცის” მკაფიო მათემატიკური განცხადება გააკეთა, რომელიც მას გარკვეული დროით აწუხებდა, ანუ იმისა, რასაც ჩვენ ”ჩახლართულობას” ვუწოდებთ.

ნაშრომი ეპრ ამტკიცებდა, რომ კვანტური ფიზიკა აღიარებდა იმ სისტემის არსებობას, რომელშიც ფართოდ დაცილებულ ადგილებში გაკეთებული გაზომვები, შესაძლებელია ისე იქნას შეფარდებული, რომ ერთის დაბოლოება, მეორეს განსაზღვრავდეს. ნაშრომი ”ეპრ” ამტკიცებდა, რომ გაზომვის შედეგები, რომელიღაც საერთო ფაქტორით წინასწარ უნდა იყოს განსაზღვრული, რადგან სხვა შემთხვევაში, აუცილებელი გახდებოდა ერთი განზომილების შედეგების მეორეს ჩატარების ადგილზე, სინათლის სხივის სიჩქარეზე აღმატებული სიჩქარით გაგზავნა. რის შედეგად, კვანტური ფიზიკა უნდა განისაზღვროს, როგორც არასრული და მიახლოებული უნდა იყოს უფრო ღრმა თეორიასთან (”ფარული ლოკალური ცვალებადობის თეორიასთან”), სადაც ცალკეული გაზომვების რეზულტატები, ისეთ რამეზე, რაც გაზომვების ჩატარების ადგილიდან შორსაა და რამაც შესაძლოა სინათლის სიჩქარით მოძრავი სიგნალი (ლოკალურად) გადაფაროს. დამოკიდებულები არ არიან, არამედ განისაზღვრება ორივე სისტემისთვის გარკვეული, საერთო ჩახლართული წყვილის ფაქტორით. (ფარული ცვალებადი). ყოველივე ეს მთელი 30 წლის მანძილზე გაუგებარ დანამატად ითვლებოდა. რადგან, ისე ჩანდა, რომ ამის გადამოწმების საშუალება არ არსებობდა, მაგრამ 60-იანი წლების შუახანებში, ირლანდიელმა ფიზიკოსმა ჯონ ბელმა, საკმაოდ დეტალურად იმუშავა ”ეპრ” ნაშრომის შედეგებზე. ბელმა აჩვენა, რომ თქვენ შეგეძლოთ მოგეძებნათ ვითარება (მდგომარეობა), რომლის დროსაც კვანტური მექანიკა შორეულ გაზომვებს შორის კორელაციას იწინასწარმეტყველებს, რომლებიც ძლიერი იქნება, ე,პ და რ. მსგავსად შემოთავაზებულ ყოველ შესაძლო თეორიაზე. 70-იან წლებში, ყოველივე ეს ექსპერიმენტალურად გადაამოწმა ჯონ კლოზერმა, ხოლო 80-იან წლებში ალენ ასპექტმა. მათ განმარტეს, რომ ეს ჩახლართული სისტემები, პოტენციურად არცერთი ლოკალური ფარული ცვალებადობის თეორიის მიერ არ შეიძლება ყოფილიყო ახსნილი.

უფრო გავრცელებული მიდგომა, ამ რეზულტატის გასაგებად, თავსდება ვარაუდში, რომ კვანტური მექანიკა არალოკალურია: ის რომ განსაზღვრულ ადგილას წარმოებული გაზომვების რეზულტატები, შესაძლოა დაშორებული ობიექტის თვისებებზე იმგვარად იყოს დამოკიდებული, რომ ამის ახსნა სინათლის სიჩქარით მოძრავი სიგნალების გამოყენებით შესაძლებელი ვერ იქნას. სხვათაშორის, თუმც ეს, ინფორმაციის სინათლის სიჩქრეზე აღმატებული სიჩქარით გადაცემისა საშუალებას. მაინც არ იძლევა. ისე კი, მრავალი მცდელობა იყო იმისა, რომ ამ დაბრკოლებისთვის კვანტური არალოკალურობის მეშვეობით შემოევლოთ.

კვანტური ფიზიკა (თითქმის ყოველთვის) დაკავშირებულია ძალზე მცირესთან

კვანტურ ფიზიკას უცნაური რეპუტაცია აქვს, რადგან მისი წინასწარმეტყველება კარდინალურად განსხვავდება ჩვენს ყოველდღიურ გამოცდილებასთან. ეს იმიტომ ხდება, რომ რამდენადაც დიდია ობიექტი, იმენადაც მცირედ მჟღავნდება მისი ეფექტი _ როცა მომენტის გადიდებასთან ერთად, ტალღის სიგრძე მცირდება, თქვენ ნაკლებად დაინახავთ, ნაწილაკების ტალღურ ქცევებს. მიკროსკოპული ობიექტის, თითქოსდა მიმავალი ძაღლის მსგავსი ტალღების სიგრძე, იმდენად სასაცილოა, რომ თუ ოთახში, თქვენ ყოველ ატომს მზის სისტემის ზომებამდე გაადიდებთ ”ძაღლის” ტალღების სიგრძე, ამგვარ მზის სისტემაში, ერთი ატომის მოცულობისა იქნება.

ეს იმას ნიშნავს, რომ კვანტური მოვლენები, უფრო მეტად ატომებისა და ფუნდამეტური ნაწილაკების მასების მაშტაბებითაა განსაზღვრული, რომელთა მასა და აჩქარება საკმარისად მცირეა, რათა ტალღების სიგრძე იმდენად მცირე დარჩეს, რომ მათზე პირდაპირ დაკვირვება შეუძლებელი იყოს. თუმც, დიდი ძალისხმევაა მიმართული იქეთკენ, რომ კვანტური ეფექტების უკეთ დემონსტრირებისთვის, სისტემის მოცულობა გაიზარდოს.

კვანტური ფიზიკა _ მაგია არ არის.

წინამდებარე პუნქტს, ძალზე უშუალოდ მივყავდით ამისკენ. არადა, კვანტური ფიზიკა, რა უაცნაურადაც არ უნდა გეჩვენოთ, მაგია ნამდვილად არ არის. თუმც, ყოველივე ის, რასაც იგი ქადაგებს, თანმამედროვე ფიზიკის მაჩვენებლებით მართლაც უცნაურია, მაგრამ ამასთანავე ყოველივე, ნათლად გასაგები მათემატიკური წესებითა და პრინციპებით მკაცრადაა განსაზღვრული. ამიტომ თუ ვინმე თქვენთან იმგვარი ”კვანტური” იდეით მოვა, რომლის განხორციელება შეუძლებლი ჩანს, ანუ უსასრულო ენერგია, გრძნეული სამკურნალო ძალა, უსაფუძვლო კოსმიური ძრავები, _ ყოველივე ეს, დიდი ალბათობით, შეუძლებელია. ეს იმას რ ნიშნავს, რომ ჩვენ ”კვანტური ფიზიკის მეშვეობით არარეალური საგნების შექმნა არ შეგვიძლია. არადა, ჩვენ მუდმივად ვწერთ კვანტური მოვლენების გამოყენების შედეგად მიღებულ არეარულ, უჩვეულო გარღვევებზე, რომლებმაც გვარიანად შეძლო კაცობრიობის გაოცება. ეს კი, მხოლოდ იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ ვერ გადავლახავთ თერმოდინამიკისა და ”ჯანმრთელი აზროვნების” საზღვრებს.

თუ ზემოთმოყვანილი პუნქტები, თქვენ მცირედად მოგეჩვენებათ, მაშინ ის, მომავალი მსჯელობისათვის, ამოსავალ სასარგებლო წერტილად მიიჩნიეთ. ”

ჩემეული მინაწერი

ვფიქრობ, საინტერესო ინფორმაცია კვანტური სამყაროთი დაინტერესებულ მკითხველთათვის. მით უფრო, რომ კვანტური მექანიკის პრინციპებზე გამოთვლილი და შექმნილი ხელსაწყოები უფრო და უფრო მკვიდრდება ჩვენს საყოფაცხოვრებო არეალში. კვანტური კომპიუტერები; კვანტური სანავიგაციო სისტემა GPS; ატომური საათები და მრავალი სხვა…

და ბოლოს მოკვლევის დასაწყისში ჩემს მიერ გაკეთებული ”განაცხადის” გასამყარებლად, კიდევ ერთხელ შეგახსენებთ უკვე საყოველთაოდ აღიარებულ შეგონებას _ კვანტური სამყაროს შინაგანი ბუნება, არსი, რაობა თუ პრინციპები ნაკლებ, შეიძლება ითქვას ძალზე მცირე შეხებაშია ”ნიუტონისეულ ფიზიკასთან”.

კვანტური მექანიკამ წარმოაჩინა, რომ მიკროსამყაროში მოქმედი პარადოქსალური კანონები, სრულიად ეწინააღმდეგება ჩვენს ცხოვრებისეულ გამოცდილებას…

და ვერც გერმანელი ფიზიკოსის გეორგ ზიმონ ომის მიერ 1826 წელს, ელექტრონული წრედის ძირითადი კანონის ემპირიული სახით დადგენილი და თავად მეცნიერის საპატივცემულოდ ”ომის კანონად” წოდებული განსაზღვრების ცოდნა არ ცოდნა იქნება შემაბრკოლებელი ფაქტორი, კვანტური სამყაროს შეცნობის გზაზე.

რა თქმა უნდა, კლასიკური მექანიკასა და სამგანზომილებიან სივრცეზე ”ჰომო საპიენსთა” უმრავლესობამ ისედაც კარგად იცის… თუმც, ”კვანტური სამყარო”, ნებსით თუ უნებლიეთ ზოგი მათგანის წარმოსახვაში საფრთხობელად მოჩანს… თან ისიც შეიმჩნევა, რომ ზოგი ლექტორი კვანტური მექანიკის წიაღის ახსნას ”ნიუტონის ფიზიკის” სულისკვეთებით ახდენს…

ჯ.გ.